در آستانه سالروز جهانی عدد پی، که هر سال در ۱۴ مارس (۲۳ اسفند) جشن گرفته می‌شود، ممکن است بخواهید برخی از حقایق جالب و شگفت‌انگیز در مورد این عدد ناقص و بی‌پایان را بدانید. عدد پی، که با نماد  π نشان داده می‌شود، نسبت محیط دایره به قطر آن است و تقریباً برابر با ۳٫۱۴ است. اما این عدد فقط با دو رقم اعشار شناخته نمی‌شود. تاکنون بیش از ۵۰ تریلیون رقم اعشار عدد پی محاسبه شده‌اند و هنوز هم کار به پایان نرسیده است. در این مطلب، به برخی از حقایق جذاب در مورد عدد پی می‌پردازیم.

• عدد پی یک عدد صحیح نیست و همچنین یک عدد گویا نیست. به این معنی که نمی‌توان آن را به صورت خرد بر خرد نشان داد. همچنین عدد پی یک عدد جبری نیست، یعنی ریشه‌ای از یک معادله جبری با ضرایب صحیح نیست. به عبارت دیگر، عدد پی یک عدد ترانسندانتال است، که به عنوان چالش بزرگ ریاضیدانان قرن هجدهم شناخته می‌شود.
• علت انتخاب تاریخ ۱۴ مارس برای جشن گرفتن سالروز جهانی عدد پی، شباهت آن با تقریب اولیه عدد پی (۳٫۱۴) است. اما در واقع، این تاریخ همزمان با تولد استفن هاوکینگ، فیزیک‌دان معروف بریتانیایی، و همچنین درگذشت آلبرت اینشتین، فیزیک‌دان بزرگ آلمانی، است. بعضی از طرفداران عدد پی ساعت ۱:۵۹ را هم به جشن خود اضافه می‌کنند، زیرا با تقریب دوم عدد پی (۳٫۱۴۱۵۹) مطابقت دارد.
• شاید تصور کنید که عدد پی فقط در رشته‌های ریاضی و فیزیک کاربرد دارد، اما در واقع این عدد در بسیاری از زمینه‌های دانش و هنر به چشم می‌خورد. برای مثال، در زمینه‌های مختلف از جمله آمار، هندسه، کامپوتر، فلسفه، شعر، موسیقی و حتی سینما و بازی‌های ویدئویی، می‌توان از عدد پی یافت. برخی از آثار معروف که به عدد پی اشاره دارند عبارتند از: فیلم پی (۱۹۹۸)، رمان حیات وحش (۲۰۰۱)، آهنگ لوزر (۱۹۹۴) و بازی سوپر ماریو برادرز (۱۹۸۵).
• عدد پی همچنین در برخی از قوانین و فرمول‌های فیزیک و ریاضی نقش مهمی دارد. برای مثال، فرمول اویلر، که یکی از زیباترین و شگفت‌انگیزترین فرمول‌های ریاضی است، به صورت e^iπ + 1 = 0 نوشته می‌شود، که در آن e عدد نپرل، i واحد مختلط و π عدد پی هستند. همچنین قانون جذب نیوتن، که برای محاسبه نیروی جاذبه بین دو جسم استفاده می‌شود، به صورت F = Gm1m2/r^2 نوشته می‌شود، که در آن G ثابت گرانش، m1 و m2 جرم دو جسم و r فاصله بین آن‌ها است. در این فرمول، ثابت گرانش به صورت G = 6.67408 × 10^-11 m^3 kg^-1 s^-2 تعریف می‌شود، که در آن π نقش دارد.
• علاوه بر این، عدد پی در بسیاری از رکوردهای جالب و عجیب دنیا نیز حضور دارد. برای مثال، بلندترین شعر با مضمون عدد پی توسط سیدا سالار خان از پاکستان ساخته شده است که شامل ۱۵ هزار و ۲۵۷ بند است. همچنین بلندترین حفظ کردن رقم‌های اعشار عدد پی توسط راج ویر از هند انجام شده است که ۷۰ هزار و ۳ رقم را در طول ۱۰ ساعت و ۲۱ دقیقه بدون خطا تکرار کرده است. در سال ۲۰۱۹ هم، گوگل با استفاده از سرویس ابری خود توانست ۳۱٫۴ تریلیون رقم عدد پی را محاسبه کند و رکورد جدیدی را به ثبت برساند.

امیدوارم این مطلب برای شما جذاب و مفید بوده باشد. علاقه‌مندان به عدد پی می‌توانند در روز جهانی آن با حل مسائل ریاضی، خوردن پای (شیرینی)، دیدن فیلم‌ها و کتاب‌های مرتبط و حفظ کردن رقم‌های اعشار عدد پی از این عدد با شکوه تجلیل کنند.